Visit Wales 
Kathryn Monk (Twitter) 
Luke Maggs
Mae cyfuniad Cymru gyfan o weithwyr proffesiynol ym maes ymchwil amgylcheddol a thystiolaeth wedi talu teyrnged i un o’u cyfoedion sy’n cychwyn ar antur newydd, ar ôl blynyddoedd o helpu i lywio rôl ymchwil a thystiolaeth wrth lunio polisïau a chydweithio yng Nghymru.
Mae’r Athro Kathryn Monk wedi bod ar flaen y gad o ran datblygu cangen dystiolaeth wyddonol corff blaenllaw Cymru sy’n gyfrifol am Adnoddau Naturiol Cymru (CNC), gan ddod yn Brif Gynghorydd Gwyddonol ac yn Bennaeth Proffesiwn Gwyddoniaeth a Pheirianneg yn 2014.
Roedd hi’n gyfrifol am wyddoniaeth a sicrhau ansawdd tystiolaeth ar draws Cyfoeth Naturiol Cymru, gan adeiladu’r sylfaen dystiolaeth strategol drwy gysylltu’n allanol â Defra, y Cynghorau Ymchwil, prifysgolion a darparwyr ymchwil eraill, a sicrhau bod y sefydliad yn defnyddio’r dystiolaeth wyddonol ddiweddaraf a’r dadansoddiad dyfodol.
Roedd Kathryn yn ganolog wrth ddatblygu a rheoli rhaglenni ymchwil integredig, a gwyddoniaeth i faterion polisi – gan arwain ymdrechion i greu dull cydweithredol o bontio’r bylchau rhwng tystiolaeth a pholisi drwy greu Llwyfan Amgylcheddol Cymru. Yn CNC, roedd ei rhaglenni’n cynnwys cadwraeth, rheoli coedwigoedd yn gynaliadwy, a llywodraethu mewn partneriaeth ar bob lefel o gymdeithas a Llywodraeth, gan gynnwys Ysgrifenyddiaeth y Gymanwlad.
Roedd ei hyfforddiant cynnar yn cynnwys cymrodoriaeth ôl-ddoethurol mewn systemau amaethyddol ym Mhrifysgol Reading, PhD mewn myfomoleg ecolegol o Goleg Imperial ym Mharc Silwood, a BSc mewn ecoleg o Brifysgol Durham.
Mae Kathryn yn aelod o REF2021, ac yn gadeirydd neu’n aelod o sawl bwrdd a grŵp cynghori ar draws sefydliadau academaidd a’r llywodraeth. Treuliodd dros 20 mlynedd hefyd ym maes datblygu tramor a 15 yn Llywodraeth y DU, gan fireinio ei harbenigedd ym maes datblygu cynaliadwy, cadwraeth a choedwigaeth ac mae wedi gwasanaethu fel cadeirydd ac aelod o’r llywodraeth, byrddau academaidd ac elusennol a phwyllgorau yn y DU a thramor.
Yn ogystal â bod yn athro anrhydeddus ac yn aelod o fwrdd Prifysgol Abertawe, mae wedi gwasanaethu fel aelod o fwrdd Collaboration for Environmental Evidence. Ers mis Gorffennaf 2020 bu’n Ddirprwy Olygydd y Gymdeithas Meteoroleg Frenhinol o Gydnerthedd a Chynaliadwyedd yn yr Hinsawdd.
Wrth dalu teyrnged i gyfraniad Kathryn i ymchwil amgylcheddol yng Nghymru, dywedodd Cyfarwyddwr EP Cymru, Dr Jenny Geroni:
“Mae cefnogaeth a gweledigaeth Kathryn wedi bod yn ganolog wrth wneud newid effeithiol yma yng Nghymru o ran y ffordd rydym yn gweld ac yn mynd at ymchwil wyddonol ac yn creu polisi ystyrlon o’i amgylch. Mae wedi gallu dod â grwpiau gwahanol o bobl at ei gilydd a gwthio’r amlen o ran sut rydym yn cydweithio a’r hyn y gallwn ei gyflawni. Mae dycnwch Kathryn mewn gwyddoniaeth a sicrhau ansawdd tystiolaeth, gan adeiladu’r sylfaen dystiolaeth strategol gyda chyswllt ar draws darparwyr ymchwil a thystiolaeth wedi sicrhau bod sefydliadau a deddwyr wedi gallu galw ar y dystiolaeth ddiweddaraf. Mae ei chyfraniad wedi golygu bod ymchwilwyr a sefydliadau ymchwil wedi cael y llwyfan i rannu gwybodaeth, creu rhwydweithiau ac yn bwysicach – i baratoi’r ffordd ar gyfer Cymru iachach a mwy gwydn.”